Spremanje zimnice - prirodno, domace, zdravo Životni stil

Paradajz i čarolija pelata

Uvek se pretpostavljalo da samo ljudi sa velikim vrtovima mogu uživati u raskoši uzgajanja biljaka za ishranu, dok se oni ograničeni na sandučiće i saksije moraju zadovoljiti ukrasnim biljkama koje se mogu gledati ali ne i jesti. Ta se pretpostavka korenito izmenila i mnogi ljudi danas znaju za užitak branja vlastitih plodova uzgojenih u sandučićima koji su nekoć bili namenjeni isključivo cveću.

Paradajz je jedno od najsvestranije upotrebljavanog povrća, pripada porodici pomoćnica i u potpunosti i opravdava pripadnost. Zahvaljujući uzgajivačima, postoje vrste koje su prikladne za uzgoj u balkonskim sanducima i većim cvetnim posudama.

Kada je Kolumbo otkrio Ameriku, stanovnici Meksika i Perua su već poznavali mnoge sorte paradajza, kratko vreme nakon toga je prenet i u Evropu, jer se spominje u jednoj knjizi o biljkama još iz 1557. godine.

Zanimljivo je da je svrstan u grupu otrovnih biljaka i kako je uz to zaista lepo izgledao ubrzo je bio sadjen u vrtovima kao ukrasna biljka. Tek je u prošlom veku stekao popularnost u ishrani što je samo po sebi razumljivo.

Nema ništa bolje od kod kuće uzgojenog, sveže ubranog paradajza sa tankom kožom. Mislite o tome kada budete planirali svoj vrt na proleće.

U sezoni ga obilno koristimo ne samo kao salatu već i za pripremu raznih variva. Kada leto pridje kraju nastojimo ga sada već na raznovrsne načine sačuvati za dalju upotrebu pa osim kuvanog paradajza najčešće spremamo i neki pikantan kečap a sve češće i pelat paradajz.

Pelat od paradajza ili oljušteni paradajz

Za pripremu je najpogodnija sorta San Marzano Lungo, srednje rana vrsta, niskog rasta i veoma rodna. Gaji se u prirodnoj zemlji, a plod je lepe crvene boje, mesnat, tvrd i nije sklon pucanju. Od strane najpriznatijih kuvara sveta San Marzano tomato je priznat kao najbolji, a sada se i na našem podneblju za stotinak dinara može nabaviti seme u količini koja je dovoljna za porodičnu upotrebu.

Sam ukus ako ga upotrebite svežeg nije uobičajen, nije sočan i malo je brašnast, ali je zato savršen za pripremu različitih soseva, pravljenje kečapa, pirea i posebno za umak za koji se zna da je neodvojiv od čuvene italijanske pizza Napolitana. Na našem podneblju domaćice za pripremu nekada koriste i tzv. paradajz šljivar jer je takodje mesnat.

Ono što je tipično za pelat je da ga čine oljušteni plodovi u komadu i sospstvenom aromatičnom soku koji je termički obradjen. Pelat od paradajza (pomodori pelati) je gotovo nerazdvojan pratilac testenina ali i ključan za postizanje ukusa ili gustine drugih jela a dobar je i za sendviče.

Količinu paradajza prilagodite broju teglica koje želite da popunite paradajz pelatom. Za jednu kilogramsku teglu treba oko pola kilograma paradajza.

Paradajz pažljivo operate pod mlazom tekuće vode, redjajte na suvu krpu i ako je dovoljni zreo pokušajte da li se može ljuska lagano skinuti, ukoliko vidite da ne ide lagano ga blanširajte i potom uklonite košuljicu.

Za pelat je važno da su komadi paradajza solidne veličine, pa se najčešće seče na četvrtine, mada ako ih isečete i na kolutove debljine jedan centimetar nećete ništa izgubiti.

Ovako isečene komade paradajza stavite u jedan širu posudu i posolite solju po izboru, količinski malo više no što biste solili da pripremate običnu salatu. Zatim dodajte po kafenu kašikicu ravnu kristal šećera, biber u zrnu, iseckani bosiljak i lovorovog lista u komadićima. Ukoliko ste ljubitelj belog luka ugodite svojoj porodici pa dodajte količinu po želji.

Paradajz sada redjajte u prethodno pripremljene tegle. Ono što je važno da pri ovom postupku lagano pritisnete sadržaj posle svakog reda da biste istisnuli vazduh, nežno da se očuva struktura ali i da tegla bude dobro napunjena, u suprotnom kada završite sav postupak pripreme može se desiti da vam tegle budu popunjene malo više od polovine. Ako se i to desi, dopunite tegle i ponovite postupak.

Tegle potom zatvorite metalnim zatvaračima i poredjajte u šerpu na čije ste dno stavili stari stoljnjak ili sudne krpe koje ćete lagano u donjem delu umetati izmedju tegla da se ne bi kucnule tokom kuvanja i popucale. Naspite vodu u šerpu tako da bude u nivou zatvarača, kada voda provri smanjite temperaturu i ostavite na plotni još 40 minuta.

Sklonite pažljivo šerpu zajedno sa teglama i vrelom vodom na bezbedno mesto i ostavite da se postepeno hlade. Kada voda bude hladna, jednu po jednu teglu vadite prebrišite krpom i okrenite ih naopako da bi ste osigurali zatvarače da dobro zadihtuju. Nakon tri časa tegle redjajte na za to predvidjeno mesto u ostavi.

Ovako pripremljen paradajz pelat je upotrebljiv godinu dana, ali sam sigurna da sneg neće okopniti a da na vašim policama bude još koja teglica. I kada naručujete pizzu obratite pažnju na sastojke jer nije istog ukusa ako se sprema sa kečapom ili pelatom od paradajza, probajte – i uverite se sami.

Закиселена дробена зелка

Една главица свежа зелка ситно ја дробиме.

Во стаклен сад, ставме ред од зелката. Посолуваме по вкус и со толчник или лажица добро ја потиснуваме, малку да омекне и да пушти сок.

Постапката ја повторуваме се додека не се наполни теглата. Вака ситно збиена зелката во теглата, добро ја затвораме. Доколку теглата ја оставиме на топло, зелката ќе биде закиселена за ден,два и можеме да ја користиме за салата.

Во длабок лонец со добар капак кој ќе го одложиме во ладна просторија, можеме да здробиме и закиселиме поголема количина од свежа зелка.

Закиселената зелка, таканаречена зелка резанец, на овој начин може да одстои и до два месеца и ја користиме за салата,но и за приготвување на подварок.

Се додека не ја потрошиме здробената количина, мораме да внимаваме секогаш на врвот да има сок од зелката, како би ја заштитиле да не го промени вкусот и бојата.

Zimska marmelada

Hleb sa marmeladom i šolja toplog čaja u hladno zimsko jutro ume da bude pravi eliksir. Ukoliko niste letos pripremali marmeladu, nikada nije kasno. Zimska marmelada nosi svoje draži i miriše drugačije, miriše nezaboravno – kao dunje sa ormana.

Za pripremu zimske marmalade potrebno je:

• 300 grama dunja
• 300 grama jabuka
• 300 grama krušaka
• 1 kilogram Kristal šećera
• sok od limuna
• štapić vanile
• 1 kašičica anisa
• po prstohvat mlevenog karanfilića, korijandera I kardamona
• 50 grama seckanog lešnika
• 50 grama groždjica

Priprema marmalade

Sve voće oljuštite, očistite od semenki i sitno iseckajte. Pomešajte sa sokom od limuna, začinima i šećerom pa ostavite da stoji poklopljeno oko četiri sata.
Lešnik blago prepecite na tiganju i dok je još topao uklonite ljusku a zatim ga uz pomoć oklagije i obične vrećice usitnite.

Groždjice dodajte u mešavinu voća i zakuvajte mešajući. Kada masa provri, kuvajte još četiri minuta. Dodajte lešnik, promešajte, pa sipajte u vrele tegle i zatvorite.

Slasne teglice uvek imaju snagu da nas raduju.

Ликер од јагоди, малини и нане

Во тегла или друг стаклен сад редиме ред јагоди, ред малини и секој ред го посипуваме со малку шеќер (количината на шеќерот ја одредуваме по вкус).

Постапката ја повторуваме до половина од теглата. Другата половина ја полниме со свежо нане и повторно посипуваме шеќер.

Долеваме домашна ракија и теглата добро ја затвораме.

Оставаме да одстои десетина дена.

Процедуваме низ ситна цедалка или газа и во ликерот додаваме повторно свежо нане.

Доколку не сме задоволни од блажината на ликерот, може да додадеме уште малку шеќер.Оставаме да одстои на сонце уште десетина дена. Повторно процедуваме низ цедалка или газа.

Вака подготвениот ликер е спремен за употреба.

Сок од маточина

На интернет секојденевно среќаваме написи за благотворното дејство на маточината и пожелно би било одвреме навреме секој од нас да го искористи нејзиното дејство. Но доколку не сте љубители на шоља чај, можете да направите леден чај или сок, со кој ќе постигнете двоен ефект: разладување во топлите денови и искористување на благотворното дејство на маточината и нането.

Во поголем сад ставете вишни ( или било кое друго овошје по ваш вкус) и налејте вода. Количината ја одредувате по желба. Додајте шеќер, но внимавајте на односот : овошје, течност, шекер. На еден литар течност се додава отприлика 100гр шеќер.

Кога течноста ќе почне да врие во неа додајте гранчиња од маточина и нане (на пет литри течност околу десетина средни гранчиња маточина и пет гранчиња нане). Тргнете го садот настрана да одстои околу половина до еден час и процедете.

Маточината дава пријатен вкус и мирис на лимон, но доколку сте љубители на покисело, кога ќе се олади течноста може да додате и еден исцеден лимон. Сместете ја процедената течност во шишиња и одложете во ладилник до неговата употреба.

Контраиндикации:Покрај големото благотворно дејство на маточината, сепак треба да не претеруваме. Познато е дека во нејзиниот состав ја има супстанцата цитерал, која има слабо токсично дејство кое, доколку пиеме од маточината секојдневно во период од две до три недели може да предизвика главоболка и вртоглавица.

Затоа, освежувајте се со овој пијалок одвреме на време и без претерување, во помали количини.

Брз кечап

Не е обичен мелен црвен домат, ниту пак е кечап по рецепт. Затоа го нареков брз кечап и за него потребно ви е:

• 20 кгр зрел црвен домат
• ½ литар масло за јадење
• ½ кгр готов кечап(лично го користев кечапот на Витаминка-Прилеп)
• сол (по вкус)
• 100 грама шеќер
• лук во прав (по вкус)
• 1 кесичка мелен бибер
• магдонос (количина по желба)

Зрелиот домат го миеме и го одстрануваме само зелениот дел кај рачката. Го сечеме на четвртини и во блендер го миксираме.

Содржината ја ставаме во поголем сад на оган да врие, посолуваме и постепено го додаваме маслото за јадење. Одвреме навреме ја промешуваме содржината.

По еден час или час и половина доколку доматот е поводенест, го додаваме готовиот кечап, лукот,шеќерот и биберот. Оставаме да врие се додека течноста не изврие до една третина од првичната количина. Пред карајот го додаваме ситно исецканиот магдонос.

Доколку сакаме брзиот кечап малку да налутнува, во содржината можеме да ставиме да вријат неколку лути пиперчиња, кои пред крајот ќе ги одстраниме.

Додека се подготвува доматот, настрана подготвуваме чисти тегли.

Садот го одстрануваме од оган и ги полниме теглите со топлиот домат. Добро ги затвараме и ги сместуваме во картонска кутија до нивно ладење. Потоа ги одложуваме на полица во поладна просторија, подготвени за користење.

Вака подготвениот домат го подобрува вкусот на јадењето и затоа можеме да го додаваме во мала количина при приготвување на грашок, боранија, компир манџа и сл.

Слатко од зелени смокви

Слатко на кое никој не би можел да му одолее.

Земаме 40 до 45 зелени смокви,средна големина. Добро ги чистиме, измиваме и секоја смоква со подебела игла ја прободуваме на неколку места.

Зелените смокви ги ставаме во сад и ги прелеваме со вода.

Ставаме на оган водата само да зоврие. Постапката ја повторуваме девет пати. Во последната вода додаваме една кесичка лимонтус (10гр).

Ги цедиме смоквите од водата.

На оган ставаме 1 кгр шеќер во ½ л вода да се стопи и ги додаваме подготвените зелени смокви да се варат.

Кога шербетот ќе се згусне, вадиме во една тацна за проверка и го ладиме. Со лажица земаме од него и го сипуваме во тацната. Млазот од шербетот треба да се слева бавно, што значи да не биде ниту премногу редок ниту премногу густ.

Доколку сметаме дека слаткото е готово, садот го тргаме на страна, покриваме со влажна чиста крпа да одстои и да се олади во текот на денот или да преноќи, доколку слаткото го подготвувавме во попладневните часови.

Во текот на варењето на слаткото може да додаме јатки од ореви, ванилин шеќер и на крајот тенки кришки од лимон, но тоа се зависи од вкусот на оној кои ќе се слади со ова прекрасно слатко.

Доколку шербетот на оладеното слатко ви се чини дека е редок, несмета слаткото повторно да го ставите на оган да се довари и да ја добие посакуваната густина. Дури може во топлиот шербет да се додаде пола чаша ладна вода и слаткото ќе добие стаклест изглед.

Засладете се, нема да зажалите, но во друштво слаткото е уште послатко

Печени пиперки во замрзнувач

Благ и лут пипер, а количина по желба, го потпечуваме од сите страни. Пиперот може да биде тенок или подебел,само да биде меснат,по боја зелен или црвен, се по желба и вкус.

Уште врели, пиперките ги ставаме во најлон кеса или сад кој може добро да го затвориме, да одстојат одредено време за полесно да им се одстрани лушпата.

Кога малку ќе се оладат , на пиперките им ги засекуваме дршките за да не завземаат простор во најлончето каде ќе ги пакуваме за во замрзнувач.

Им ја одстрануваме лушпата и ги оставаме малку да се исцеди течноста од нив.

Подготвуваме најлончиња, може од 2 или 3 кгр и ги полниме со излупените пиперки. Од најлончињата добро го истиснуваме воздухот и едно по едно ги лепиме со машинка или ги преврзуваме со тенко ластиче. Во секое најлонче можеме да додадеме по неколку гранчиња свеж магдонос, кој по одмрзнувањето ситно ќе го насецкаме во пиперките.

Подготвените најлончиња со печениот пипер ги одложуваме во замрзнувач, се до нивната употреба во текот на зимскиот период. Вака подготвениот пипер може да одстои замрзнат и по неколку месеци и во текот на зимските месеци, во секое време ќе бидете во можност да подготвите вкусна салата или дополнување на оброкот.

По потреба вадиме најлонче со пипер и го оставаме да се одмрзне на собна температура. Вака подготвениот пипер може да се користи како додаток во многу јадења, да се запржи на масло и да се прелие со јајца, се по вкус на домаќинството во кое се користи.

Највкусни се, кога на одмрзнатите пиперки им се додаде сол по вкус, насецкано или столчено лукче, сецкан магдонос и се прелие со масло за јадење или ладно цедено маслиново масло како и малку оцет (вински, алкохолен или јаболков, се по вкус на членовите на домакинството кои ќе се сладат со нив).

Kiseli krastavcici iz sudomasine!

Evo jedne novotarije koja sigurno moze pojednostaviti spremanje zimnice a da pritom ne utice na kvalitet povrca i voca i kvalitet samog procesa.

Radi se o pasterizaciji, u ovom slucaju krastavcica.

Prosle godine sam napravila savrsene kisele krastavce, (nasla na netu recept kao i za sve ostalo sto spremam), i bez dodataka bilo kakvih konzervanasa ih po receptu pasterizovala.

Sama pasterizacija se radi na starinski nacin, kuvanjem tegli u nekoj vecoj serpi, na umerenoj vatri dok voda u teglama ne pocne polako da krcka.

Ali savremene domacice (prijateljica moje sestre)su pribegle pasterizaciji na jednostavniji nacin. Krastavci se poredjani u tegle zaliju zeljenim rastvorom, dobro zatvore i poredjaju u masinu za pranje sudova. (Naravno u masinu se ne stavlja deterdzent, miris za masinu niti bilo kakva hemija).

Masina se ukljuci na najduzi program, onaj koji traje oko 2,5h i ima najvecu temperaturu. Kada se program zavrsi tegle se ostave u masini jos nekoliko sati dok se potpuno ne ohlade i slobodno duze od toga.

Posle toga postupati kao i posle normalnog spremanja zimnice, ostaviti na tamnom i hladnom mestu.

Ove godine sam i sama isprobala ovu metodu sa rastvorom iz proslogodisnjeg recepta koji je savrsen. Ukus je isti kao kod kupovnih kornisona pa cu ga napisati za one koji zele da probaju:

• 1l vode,
• 2 kasike secera,
• 1 kasika soli,
• kasicica bibera u zrnu i zacini po zelji(mirodjija...)
• 0,03 l esencije, 80% sircetne kiseline,

Ova kolicina rastvora je dovoljna za 3-4 tegle.
Javicu se sa svojim utiscima kad ih probam!

Re: Kiseli krastavcici iz sudomasine!

NSMarija: Evo jedne novotarije koja sigurno moze pojednostaviti spremanje zimnice a da pritom ne utice na kvalitet povrca i voca i kvalitet samog procesa.

Radi se o pasterizaciji, u ovom slucaju krastavcica.

Ali savremene domacice (prijateljica moje sestre)su pribegle pasterizaciji na jednostavniji nacin. Krastavci se poredjani u tegle zaliju zeljenim rastvorom, dobro zatvore i poredjaju u masinu za pranje sudova. (Naravno u masinu se ne stavlja deterdzent, miris za masinu niti bilo kakva hemija).

Masina se ukljuci na najduzi program, onaj koji traje oko 2,5h i ima najvecu temperaturu. Kada se program zavrsi tegle se ostave u masini jos nekoliko sati dok se potpuno ne ohlade i slobodno duze od toga.

Javicu se sa svojim utiscima kad ih probam!

Draga Marija, dopao mi se ovaj nacin spremanja krastavcica, samo bi postavila jedno pitanje - dali krastavcici ostaju hrckavi, kao i kod obicne pasterizacije?

Inace volim da isprobam ovakve novitete, pa sam stavila par tegle sa ukiseljene boranije, da bi videla kako ce ispasti, a ostale konzervirala u kljucalu vodu.

Prvi utisak je da je boja boranije zasad ista u oba slucaja. Ostalo je da vidim ukus kad bude gotova za jelo, pa cu i ja spodeliti sa vama svoj utisak. Hvala ti :)

Zdravo Niko,
prvi put spremam krastavce na ovaj nacin i nemam pojma sta ce ispasti. Boja im deluje isto kao kada ih pasterizujem na starinski nacin a zena od koje sam dobila recept kaze da nema razlike i da ih ona tako sprema godinama. Sacekacu jos koji dan da se ukisele pa cu probati i naravno javiti se ovde sa utiscima.
Hvala tebi sto si se javila :)

Лутеница со кечап

Доколку имате заостанат варен домат во тегли од минатата година, а веќе сте подготвиле варен домат и во оваа година, стариот можете да го употребите во подготовка на друга зимница, како замена за свеж домат.

Рецепт за лутеница со кечап:

• 20кгр црвен меснат пипер
• 2 пакувања од 1 кгр кечап (јас го користам кечапот на Витаминка, но по желба и
вкус може да биде било кој друг кечап)
• 1л и 400мл масло за јадење
• 400мл алкохолен оцет
• 400гр шеќер
• 200 до 300гр феферони(поситни и по можност лути за подобар вкус на лутеницата)
• 5 до 6 главици лук
• 2 китки магдонос
• сол по вкус
• бибер во зрна (по желба,може но и немора)

Најнапред ги одстрануваме рачките и семето на претходно добро измиениот пипер. За тоа постои специјална алатка, која можете да ја набавите во продавниците кои нудат садови и разноразни ситници потребни за домакинството.

Потоа пиперот го печеме и го ставаме веднаш во најлон кеса, малку да одстои и малку да се олади, што велат да се задуши. На тој начин полесно се одстранува лушпата. Пиперот го лупиме и го сецкаме на ситни коцкички, или на долги тенки ленти.

Лутеницата добива поубав изглед кога пиперот е сецкан или цепкан на долги тенки ленти, но тоа бара повеќе време за негова изработка.

Во голем сад за подготовка на зимница го ставаме маслото, оцетот и шеќерот да зовријат и го додаваме сецканиот пипер. Го пржиме пиперот околу еден час (или час и половина во зависност од видот на пиперот и јачината на огнот). Во меѓувреме посолуваме по вкус.

Го додаваме кечапот, фефероните и повторно ја вариме лутеницата околу половина час, во зависност од јачината на огнот. Подобро да врие подолго на потивок оган, отколку на многу јак и да дојде до загорување на дното.

Пред крај го додаваме биберот во зрна ,магдоносот кој претходно ситно го сецкаме и исчистениот лук и вариме уште десетина минути. Лукчињата може да ги ставиме цели или да ги исецкаме поситно.

Лутеницата останува малку потечна во споредба со ајварот.

Кога е веќе готова, садот со лутеницата го тргаме настрана и веднаш ги полниме претходно подготвените тегли. Теглите ги затвараме топли и ги одложуваме во картонска кутија или гајба, замотани во подебела ткаенина, за да ја задржи топлината подолго време.

Утредента ги одложуваме на полицата кај другата подготвена зимница.

Но, на овој рецепт оваа година направив мала промена. Наместо две пакувања кечап, едното пакување го заменив со варениот домат во тегли од минатата година, со што се промени и постапката на подготвување на лутеницата, а со тоа и горе наведениот рецепт. За неа ќе ви биде потребно:

• 20кгр црвен меснат пипер
• 1 пакување кечап од 1кгр
• 6 тегли со варен домат (да се искористи минатогодишниот)
• 1л и 400мл масло за јадење
• 400мл алкохолен оцет
• 400гр шеќер (или две шољи за кафе)
• 200 до 300гр ситни лути феферони (може да се помешаат со ситни лути гамби)
• 5 до 6 главици лук
• 2 китки магдонос
• сол по вкус
• бибер во зрна (може, но и немора)

Постапката со пиперот е иста. Се пече, лупи и сецка на ситни парчиња.

Во садот за подготвување на зимница го исипуваме доматот од теглите, додаваме половина од маслото, шеќерот и оцетот. Го ставаме на оган да проврие петнаест минути.

Потоа го додаваме исецканиот пипер и го пржиме еден час, до час и половина. Постепено го додаваме останатото масло за јадење и посолуваме.

Го додаваме кечапот и фефероните и повторно ја вариме лутеницата околу половина час.

Пред крај го додаваме биберот во зрна ,магдоносот кој претходно ситно гo сецкаме и исчистениот лук. Вариме уште десетина минути. Лукчињата може да ги ставиме цели или да ги исецкаме поситно.

Постапката понатаму е иста. Ја собираме лутеницата во претходно подготвените тегли, топли ги затвараме и ги одложуваме во картонска кутија, замотани во подебела ткаенина за да се задржи топлината подолго.

Утредента ги одложуваме теглите на полица наменета за зимница.

Од оваа количина ќе направите околу 13 тегли лутеница (од 0,700мл).

Готовата количина која ја добиваме е во зависност од меснатоста и воденоста на црвениот пипер кој го користиме за подготвување на зимница, како и од отпадокот кој се одстранува за време на неговата подготовка.

Лутеницата подготвена и на двата начина е превкусна. Кој не пробал, тој не знае што е
убаво :)