Zen priče – budizam, umetnost, tao filozofija Umetnost

Casa vode ili more

Neki se covek stalno osecao pritisnut tegobama svakodnevnog zivota, pa se pozalio duhovnom ucitelju:
"Ne mogu vise! Zivot mi je postao nepodnosljiv!"
Ucitelj uze malo pepela medju prste i uspe ga u casu vode. Dok se pepeo mesao sa vodom, rece:
"Ovo su tvoje tegobe. Voda je upila pepeo i brzo potamnela."
Ucitelj potom ponovno uze istu meru pepela i kroz prozor ga prosu u obliznje more. Dok je padao, pepeo je leprsao i rasuo se, ne ostavivsi u moru nikakvog traga.
"Vidis li?", upita ucitelj svog zacudjenog ucenika.
"Svakoga dana mozes odluciti hoces li biti casa vode ili more!!!"

Kiša cvijeća

Subhuti bijaše Buddhin učenik. Bio je u stanju shvatiti moć praznine, gledište da ništa ne postoji, nego da je stvar nečije subjektivnosti ili objektivnosti.

Jednog je dana Subhuti, u duhovnom stanju apsolutne praznine, sjedio pod nekim stablom. Odjednom, posvuda oko njega počne padati cvijeće.
- Hvalimo te zbog tvojeg govora o praznini, šaputahu mu bogovi.
- Ali ja nisam govorio o praznini, reče Subhuti.
- Ti nisi govorio o praznini, mi nismo čuli prazninu - odgovoriše bogovi. To je istinska praznina.

I pupoljci se po njemu slijevahu poput kiše.

Трите необични одговори

Еден ден на еден император му паднало на памет дека само ако ги знае одговорите на следните три прашања, нема да погреши што и да работи:

- Кое е вистинското време да се направи нешто?
- Кои се најважните луѓе?
- Која е најважната работа?

Императорот објавил декрет ширум неговото кралство, дека оној кој ќе може да одговори на овие прашања, ќе добие голема награда. Многумина го прочитале декретот, тргнале кон палатата, секој со различен одговор на прашањата.

Како одговор на првото прашање, еден човек го советувал императорот да направи временска табела, посветувајќи го секој час, ден, месец и година на одредена задача и потоа точно да се придржува до табелата. Само така тој би можел да ја заврши секоја задача во вистинското време.

Друг човек одговорил дека е невозможно однапред да се планира и дека императорот би требало да ги тргне сите неважни работи на страна и постојано да посветува внимание на се, како би знаел што кога да направи.

Некој друг инсистирал дека, според него, императорот никогаш не може да се надева дека може да има се во предвид, вклучувајќи ја и неопходната компетентност кога да се направи некоја работа и дека она што навистина е неопходно е да се собере советот на мудрите и да се делува според нивниот совет.

Некој трет пак, рекол дека одредени работи бараат експресна одлука и дека не можат да чекаат за консултации и ако императорот сака однапред да знае што ќе се случи, треба да се консултира со магеоничари и гатачи.

И во однос на второто прашање, исто така не била постигната согласност. Еден човек рекол дека императорот треба да ја даде целата своја доверба на администраторите, некој друг рекол дека императорот треба да се потпре на свештениците и монасите, додека други луѓе ги препорачувале лекарите.

И третото прашање предизвикало разновидност на одговори. Некој рекол дека науката е најважното занимање. Друг го тврдел истото за религијата. Имало и луѓе кои тврделе дека најважната работа се воените вештини.

Императорот не бил задоволен со ниту еден одговор, па наградата не била доделена.

После неколку ноќи размислување, императорот решил да го посети испосникот кој живеел на планината и за кој се велело дека е просветлен човек. Императорот посакал да се сретне со испосникот за да го замоли да му ги одговори трите прашања, иако знаел дека испосникот никогаш не ја напуштил планината и дека бил познат по тоа што ги примал само сиромашните, одбивајќи да има нешто заедничко со богатите и моќните луѓе. Затоа императорот се преправил како сиромашен селанец и им наредил на неговите чувари да го чекаат во подножјето на планината, додека тој сам се искачувал кон испосникот.

Кога го пронашол живеалиштето на светиот човек, императорот го нашол испосникот како ја копа градината пред неговата колиба. Кога испосникот го видел непознатиот човек климнал со главата во знак на поздрав и продолжил да копа. Било очигледно дека работата му е многу тешка. Тој бил стар човек и тешко издишувал секојпат кога замавнувал со мотиката во земјата.

Императорот му се приближил и рекол:

„Дојдов тука да те замолам да ми помогнеш да одговорам на моите три прашања. Кое е вистинското време да се направи нешто? Кои се најважните луѓе? Која е најважната работа?“

Испосникот внимателно го ислушал императорот, го потапкал по рамото и продолжил да копа. Императорот рекол:

„Мора да си уморен. Еве ќе ти помогнам во копањето“.

Мудрецот му се заблагодарил, му ја дал мотиката и седнал на земја да се одмори. Откако ископал два реда, императорот сопрел, се свртел кон испосникот и му ги повторил трите прашања. Испосникот сеуште не му одговорал, наместо тоа покажал кон мотиката и рекол:

„Зошто не се одмориш сега? Јас можам да продолжам понатаму.“

Но императорот продолжил да копа. Поминал еден час, па уште еден. Сонцето почнало да заоѓа позади планината. Императорот ја оставил мотиката и му рекол на испосникот:

„ Дојдов овде да те замолам да ми одговориш на трите прашања. Но ако не можеш да ми дадеш некаков одговор, те молам кажи ми, за да можам да се вратам назад.“

Испосникот ја подигнал главата и рекол:

„ Дали слушаш како некој трча таму?“

Императорот се свртел. И двајцата виделе човек со долга бела брада како се појавува помеѓу дрвјата. Тој избезумено трчал, притискајќи ја со рацете крвавата рана на стомакот. Човекот дотрчал до императорот и паднал во несвест токму пред него, стенкајќи од болка. Кога му ја одстраниле облеката, императорот и испосникот виделе дека човекот има длабок убод. Императорот му ја исчистил раната и потоа му ја преврзал со својата кошула, но за неколку минути кошулата била целата истопена со крв. Тој ја исплакнал кошулата, му ја преврзал раната по втор пат и продолжил да го прави тоа се додека крвта не сопрела.

На крај, на ранетиот човек му се повратила свеста и тој побарал чаша вода. Императорот истрчал до потокот и му донел грне свежа вода. Во меѓувреме, сонцето веќе си заминало и ноќниот воздух почнувал да станува ладен. Испосникот му помогнал на императорот да го внесат ранениот човек во колибата, кадец тие го легнале на креветот на испосникот. Императорот бил исцрпен од долгиот ден кој го поминал качувајќи ја планината и копајќи ја градината. Навален на прагот, тој заспал. Кога се разбудил сонцето веќе било изгреано над планината. За момент, тој заборавил каде е и зошто дошол тука. Тој погледнал накај креветот и го видел ранетиот човек како збунето гледа наоколу. Кога го видел императорот, тој го сконцентрирал својот поглед на него, тивко шепотејќи:

„Ве молам простете ми“.

„Но што си направил за да ти простам?“- прашал императорот.
„ Вие не ме познавате Ваше височество, но јас Ве познавам. Јас бев Ваш заколнат непријател и имав дадено завет дека ќе Ви се осветам,, бидејќи за време на последната војна Вие го убивте мојот брат и го запланивте мојот имот. Кога разбрав дека сам доаѓате на планината за да се сретнете со испосникот, решив да Ве пресретнам и кога ќе се враќате да Ве убијам. Бидејќи чекав долго време, а од Вас немаше никаков знак, јас решив да ја напуштам мојата заседа и да Ве пресретнам. Но наместо да Ве сретнам вас, јас ги сретнав Вашите чувари кои ме препознаа и ме ранија. За среќа, јас избегав и дотрчав тука. Ако не Ве сретнев Вас, сигурно ќе бев мртов досега. Јас имав намера да Ве убијам, но Вие ми го спасивте животот. Јас се срамам и Ви благодарам толку многу што не можам тоа да го искажам со зборови. Ако останам жив, ќе се заколнам дека ќе Ви бидам слуга до крајот на животот и ќе им заповедам на моите деца и внуци да го направат истото. Ве молам да ми простите.“

Императорот бил среќен што толку лесно се смирил со бившиот непријател. Тој не само што му опростил на човекот, туку и му ветил дека ќе му го врати имотот и дека ќе ги прати неговите лекари и слуги да внимаваат на него се додека тој целосно не заздрави. Откако им наредил на чуварите да го испратат човекот дома, императорот се вратил кај испосникот. Пред да се врати во палатата, императорот сакал да ги повтори трите прашања за последен пат. Тој го нашол испосникот како сади семиња во земјата која тие ја ископаа претходниот ден. Мудрецот се исправил и го погледнал императорот.

„Но твоите прашања се веќе одговорени!“
„ Како е можно тоа?“ – го запрашал императорот збунет.
„ Вчера ако не се сожалеше на моите години и ако не ми помогнеше во копањето, ти ќе беше нападнат од тој човек додека се враќаше назад. Тогаш длабоко ќе жалеше што не остана со мене. Затоа, најважното време беше она додека копаше, најважниот човек бев јас, а најважната работа беше да ми помогнеш. Подоцна кога ранетиот човек дојде овде, најважното време беше времето кое го помина преврзувајќи ја неговата рана, бидејќи ако не се грижеше за него тој ќе умреше и ти неможеше да се смириш со него. Слично, тој беше најважната личност, а најважната работа беше да се грижиш за неговата рана.

Запомни - " Има само едно важно време, а тоа е сега. Сегашниот момент е единственото време врз кое имаме доминација. Најважните луѓе се секогаш луѓето кои се со тебе, кои се околу тебе, бидејќи кој знае со кого ќе бидеш во иднина? Најважната работа е да ги направиш луѓето кои се околу тебе среќни, бидејќи единствено тоа е целта на животот.“

Narav

Dva monaha peru u vodi svoje zdjelice, kad primijete škorpiona koji se utapa. Jedan od njih ga izvuče na suho, ali škorpion ga prilikom spašavanja ubode. Monah mirno nastavi prati svoju zdjelu, no nakon nekoliko minuta isti škorpion ponovno upadne u vodu. Monah ga opet spasi. Škorpion ga i prilikom ovog spašavanja ubode.

- Pa, zašto ga nastavljaš spašavati iako znaš kako je u škorpionovoj naravi ubadati? - drugi monah upita prvog.

- Zato što je u mojoj naravi spašavati, mirno odgovori prvi i nastavi prati svoju zdjelicu od hrane.

Počni odatle

Učitelj zena je putovao planinskom stazom sa svojim učenikom. Nakon dužeg putovanja seli su da odmore i da nešto jedu. Mladi učenik, koji još nije dostigao zrelo stanje svesti, prekinuo je tišinu pitanjem:

- "Učitelju kako da dostignem zrelo stanje svesti?"

Ućitelj ništa nije odgovarao, i kada je njegov učenik zaustio da ponovi pitanje, iznenada je progovorio:

- "Čuješ li žubor planinskog potoka?"

Učenik nije bio svestan nikakvog planinskog potoka jer je previše bio zauzet svojim umovanjima. Na upozorenje učitelja, napregnuo je svoju pažnju i stvarno čuo žubor vode u daljini.

- "Da, sada ga čujem", odgovorio je.

Učitelj je podigao prst u znak pažnje i rekao: "Počni odatle!"

Učenik je u momentu, kroz krajnje iznenadjenje, doživeo jasan uvid kako se stiče zrelo stanje svesti.

Nastavili su put u tišini i u potpunom stanju budnosti. Nakon, izvesnog vremena, učenik je opet počeo da umuje i upita učitelja:

- "Učitelju, nešto sam razmišljao. Šta biste mi rekli da nisam bio u stanju da čujem zvuk vode?"

Učitelj zastade, pogleda ga, opet podiže prst i reče:

- "Počni odatle!"

Slušaoci

Jednom je Budi došao veoma ugledan, kulturan i obrazovan čovek i postavio mu pitanje. Buda je rekao:

- Izvinite, ali sada ne mogu da odgovorim na Vaše pitanje.

Čovek se iznenadio i osetio se uvredjenim:

- Zašto ne možete? Da li ste nečim zauzeti?

Buda je rekao:

- Ne, nisam. Imam dovoljno vremena, ali Vi u ovom trenutku niste spremni da prihvatite odgovor.

- Zbog čega tako mislite?

- Postoje tri tipa slušalaca – rekao je Buda.

morgueFile free photo

Prvi tip je kao prevrnuti lonac. Mogu da odgovorim, ali ništa u njega ne može da udje. On je nedostupan.

Drugi tip slušaoca liči na lonac sa rupom na dnu. On nije prevrnut, nalazi se u ispravnom položaju, sve izgleda kako treba, ali na njegovom dnu je rupa. Zato, iako se čini da se on puni, to je samo privid. Ranije ili kasnije, voda će isteći i on će ponovo biti prazan.

I postoji treći tip slušaoca. On nije prevrnut, nema rupu na dnu, ali je prepun otpada. Voda u njega može da udje, ali čim udje ona takodje postane otpad.

Vi pripadate trećem tipu i zato mi je teško da Vam sada odgovorim. Prepuni ste otpada, jer ste čovek koji sve zna. Ono što Vi ne znate i ne razumete – mislite da to i ne postoji ili da je to djubre.

Ja želim radost u svom životu

Jedan mladić je otišao kod svog duhovnog učitelja i rekao mu:

- "Učitelju, ti si me savetovao da stalno ponavljam u mislima frazu, ‘Ja želim radost u svom životu!’ Tu rečenicu izgovaram svaki dan mnogo puta, a radosti u mome životu niti je bilo, niti je ima. Ja sam i dalje jednako usamljen kao što sam i pre bio. I šta sada da radim?"

Mudri učitelj je tiho položio ispred mladića predmete koji su mu prvi dopali ruke – kašiku, čašu i sveću – i upitao ga:

- "Reci mi, šta bi želeo da imaš od ovih predmeta?"

- "Kašiku" – odvrati mladić.

- "Izgovori to sada pet puta." – zatražio je starac.

- "Ja hoću kašiku. Ja hoću kašiku…" – ponovi učenik pet puta.

- "Eto, vidiš li", reče mu učitelj, "možeš ponavljati i pet miliona puta na dan da hoćeš kašiku, ali je nećeš imati. Treba da pružiš ruku i da je uzmeš! Same reči nisu dovoljne, treba nešto i da uradiš."

Лебот и драгоценостите

Еден крал решил да даде дел од своето богатство за милостина.

Тој посакал да дознае што ќе се случи со неговиот дар. Затоа го повикал кај себе пекарот и му рекол да испече две векни леб. Во едната да стави драгоцености, а другата да ја направи само од брашно и вода.

Пекарот требал да одбере двајца од своите муштерии и да им ги даде векните. Еден, кој бил добродетел и еден кој бил грешен.

Следното утро во пекарницата дошле двајца муштерии. Едниот бил облечен во дервишка руба и изгледал како вистински добродетел, иако всушност бил вистински грешник. Другиот пак, кој веднаш ги подал своите пари, пекарот воопшто не го сакал.

Пекарот му го дал лебот со драгоценостите на дервишот, а обичната векна на другиот муштерија.

Кога ја зел својата векна, лажниот дервиш почувствувал дека таа е потешка од обично. Ја зел во дланките, ја опипал и кога ги почувствувал драгоцените камења помислил дека брашното не е добро замесено. Но кога го погледнал пекарот, неговото сурово лице, решил да не се буни и му се обратил на другиот купувач:

-„Ајде да се замениме со лебовите. Ми изгледа како да си гладен, а мојата векна е поголема од твојата!“

Другиот човек со смирен поглед му го дал својот леб на лажниот дервиш и го зел неговиот.

Кралот ја гледал случката од внатрешната одаја на пекарницата, но навистина не разбрал кој од нив е добродетел, а кој грешник.

Откако ги размениле лебовите, муштериите заминале. Кралот оставил се на Божјата воља.

Вистинскиот добродетел откако ги пронашол драгоценостите во лебот, ги употребил за добри дела.

- „Јас направив како што ми беше кажано!“ – рекол пекарот.

- „Судбината не е во нашите раце!“ – рекол царот.

- „Многу паметно постапив!“ – се радувал лажниот дервиш.

Не е за кого е речено, туку за кого е печено!

Bez straha

Tokom gradjanskih ratova u feudalnom Japanu, vojske su često ulazile u gradove i veoma brzo preuzimale kontrolu. U jednom selu, svi su gradjani pobegli pred vojskom - svi osim jednog Zen majstora.

General vojske je bio veoma znatiželjan, hteo je videti ko to nije pobegao pred njegovom vojskom. Zato je otišao u hram. No, ušavši u hram, ubrzo se veoma naljutio jer ga Zen majstor nije tretirao sa strahopoštovanjem na koje je navikao.

- "Budalo!", povikao je general dok je posezao za mačem, "ne shvataš li da stojiš pred čovekom koji te može uništiti bez da trepne okom?!"

Uprkos pretnji, majstor je izgledao sasvim ravnodušno.

- "A shvataš li ti," mirno je odgovorio majstor, "da stojiš pred čovekom koji može biti uništen bez da trepne?"

Saznaj šta želiš

Učitelj je meditirao pored reke kada ga je mladi momak prekinuo sa pitanjem:

- Gospodaru, ja želim da postanem važ učenik!

Ucitelj:

- Zašto?

Učenik odgovori nakon kratkog razmišljanja:

- Zato što želim da nadjem Boga!

Učitelj kad je to čuo, od osobe potpune mirnoće se pretvori u nekakvog manijaka, uze momka za vrat i ruke, baci ga u plićak reke, te mu glavu zagnjuri duboko pod vodu. Momak je grčevito mahao nogama i rukama, ali čvrsta ruka učitelja mu nije dozvoljavala da izroni po vazduh. To je trajalo oko jedan minut.

Napokon, učitelj popusti. Momak izroni, grcajući vodu iz reke, te kašljajući poče da diše duboko. Oči su mu bile krvave i iskolačene. Sav se tresao. Učitelj ga je pustio da se malo smiri i stiša, te ga onda upita:

- Reci mi, dok si bio pod vodom, šta je bilo to što si želeo najviše, u tom trenu?

Momak odgovori celim svojim bićem:

- Vazduh!

Učitelj na to reče:

- Dobro. Sada molim te podji što dalje od mene i vrati se kad budeš hteo da saznaš Boga sa tolikom željom sa kojom si malopre želeo vazduh!

Idi svojim putem

Jedan učenik upita Budu:

"Ako me neko udari, šta treba da uradim? Kako da se postavim u toj situaciji?"

Buda mu odgovori: "Ako ti s drveta padne grana na glavu, šta bi tada uradio?!"

Učenik: "Šta bih uradio?! Ali to je slučajnost, to je puka slučajnost da se ja nadjem ispod drveta i da mi baš tada padne grana na glavu."

"Baš tako i treba da se ponašaš, kao da je sve slučajnost", – reče Buda. "Neko je možda bio ljut, možda besan i udario te. Ko zna! Ali ne dozvoli sebi da te to brine, prosto idi svojim putem, kao da se ništa nije desilo."

Odlican.com, Sandrina Martinetti - Jedanaest minuta

Ne znam

Učitelj je jednom razotkrio svoje učenike na sledeći način:

Dao je svakom list papira i tražio da napišu dužinu sale u kojoj su se nalazili.

Skoro svi su napisali cele brojeve, kao npr. pedeset stopa.

Dvoje ili troje su dodali reč 'približno'.

Učitelj reče: "Niko nije dao tačan odgovor."

"Koji je tačan odgovor?", upitali su.

"Tačan odgovor je ne znam", reče učitelj.

* Naučite da kažete ne znam kad nešto ne znate.